Evelien Tonkens is hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht
Wat betekent het om in een democratisch land te leven? Wat betekent stemrecht als je het met geen enkele partij echt eens bent? Hoe ga je om met social media? Kunnen burgers in hun eentje het klimaatprobleem oplossen? Aan de hand van dagelijkse onderwerpen en actuele discussies behandelen Menno Hurenkamp en Evelien Tonkens de belangrijkste onderdelen van modern burgerschap.
Aan de basis liggen de democratische rechtsstaat en de verzorgingsstaat. Het is van belang dat je je stem laat horen, dat je je in anderen kunt verplaatsen en weet om te gaan met democratisch gezag.
‘Een kort, bondig en vooral helder boek. Onze burgerrechten zijn geen oude gewoonten, maar fel bestreden rechten die vaak honderd jaar geleden ondenkbaar waren. De auteurs (beiden hoogleraar, een politicus, de ander journalist en columnist) leggen uit hoe burgerschap werkt, gaan in op de principes van de rechtsstaat en verzorgingsstaat, de absolute noodzaak je te kunnen verplaatsen in de standpunten van je medeburger. Helder, duidelijk, trefzeker, kort en bondig, geen jargon. […] Een ideale introductie voor dat wat samen leven mogelijk maakt: burgerschap. Zowel geschikt voor onderwijs als voor hen die zich over dit onderwerp willen oriënteren.’ – NDB Biblion, drs. H.H.M. Meyer
Interview met Menno Hurenkamp en Evelien Tonkens door Thijmen Sprakel van EduKitchen.nl
Menno Hurenkamp te gast bij NOS Radio 1 Journaal
Evelien Tonkens reageert op artikel in RTLnieuws over scherpere grenzen vrijheid van onderwijs, rapport van de Onderwijsraad
‘[Dit boek biedt] een grote schat aan perspectieven op burgerschap.’ – Pedagogiek in Praktijk
NIEUWS
We moeten het over het gezag van burgers hebben
Burgerparticipatie is een welkom alternatief voor het uitgekauwde ‘luisteren naar het volk’. De hoop is dat burgers hun medeburgers van het burgerberaad gezag toekennen. Wat is er nodig volgens de hoogleraren Evelien Tonkens en Menno Hurenkamp?
Artikel op Sociale Vraagstukken
Burgerberaad heeft niet zomaar gezag
Opiniestuk in NRC
Het gezag dat nodig is voor vrijwillige aanvaarding van moeilijke besluiten, zoals bij klimaatproblematiek, heeft een lonkend perspectief nodig en een voorstel voor een weg daarheen. De politiek zelf is nu momenteel immers weinig visionair.
‘Millennials willen niet meer flink zijn, en dat heeft de samenleving hard nodig’
Opiniestuk in Trouw. Enkele kerngedachten op een rij:
-Met de strijd voor sociale veiligheid zijn we beland in een nieuwe fase van democratisering, die loopt van protest tegen paternalistische dokters in de jaren zestig en zeventig, en tegen seksueel geweld in de jaren tachtig en negentig, tot en met arbeidsmarktdiscriminatie van mensen met een migratie-achtergrond of een beperking in deze eeuw. De strijd voor meer egalitaire, democratische verhoudingen waarin je positie je spreekrecht niet beperkt, dringt in deze nieuwe fase door tot in de haarvaten van samenleving.
-De term sociale veiligheid brengt discriminatie, seksuele intimidatie en kwetsende taal en prestatiedruk onder één noemer. Daardoor worden we gedwongen er op een nieuwe manier naar te kijken, vertrekkend vanuit de gevoelens van degenen die ze ondergaan.
-Met de term sociale onveiligheid verschuift de definitiemacht: het is nu aan de mensen over wie de grap gaat om te bepalen of die kwetsend is. Dat kan niet meer eenzijdig door de machtige partij worden vastgesteld. Een seksistische grap of een onbesuisd gebruik van het woord slaaf is wellicht niet kwetsend bedoeld, maar kan wel zo ervaren worden. Dat is een imposante omkering van spreek- en definitiemacht.
-Bestuurders hebben de neiging om de roep om sociale onveiligheid te beantwoorden te negeren, of te beantwoorden met snelle oordelen en beleidsregels. Toen iemand klaagde over een schilderij van sigaren rokende mannen op de universiteit van Leiden werd het schilderij meteen verwijderd. Het zou beter zijn om zo’n klacht met onderzoekende gesprekken te beantwoorden (zoals daarna ook beloofd is). Met consideratie en nieuwsgierigheid voor eigen blinde vlekken.
-Emoties als je gekwetst voelen zijn geen diepere waarheid maar informatiebron voor een ethische afweging. Gevoelens komen niet uit de onderbuik maar uit de hersenen. Je kunt gevoelens bijstellen als je kennis hebt van intenties, geschiedenis en context. En je kunt je kennis verrijken door je eigen en andermans emoties te onderzoeken. Hoe gevoeliger we zijn voor macht en ongelijkheid, des te subtieler we zien wat macht en ongelijkheid doen en wat we elkaar aandoen. En hoe opener en gelijkwaardiger gesprekken over gevoelens, gevoeligheden, macht en prestaties kunnen zijn.
Lid adviescommissie Versterken weerbaarheid democratische rechtsorde
‘De komende tijd gaat de adviescommissie Versterken weerbaarheid democratische rechtsorde onder leiding van burgemeester Ahmed Marcouch onderzoek doen naar de ontwikkeling van (politieke) polarisatie, radicalisering en extremisme en hoe dit effect heeft op de democratische rechtsorde. De ministerraad heeft op voorstel van de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Justitie en Veiligheid en Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingestemd met de benoeming van de leden van de onafhankelijke adviescommissie.’
Kabinet ziet potentie burgerforum voor klimaat- en energiebeleid; wil eerst met Kamer in gesprek
Mooi nieuws. De Minister van Klimaat en Energie heeft mede namens de Minister van BZK een brief aan de Kamer gestuurd waarmee opvolging wordt gegeven aan het positieve advies dat we als commissie-Brenninkmeijer begin 2021 uitbrachten omtrent klimaat- en energiebeleid.
Lid Expertgroep burgerschap mbo
Het is belangrijk dat studenten zich naast een beroepsopleiding breed kunnen ontwikkelen. Dat ze sociaal-maatschappelijke kennis en vaardigheden kunnen opdoen. En de kans hebben zich verder te vormen tot kritisch denkende, maatschappelijk betrokken en weerbare burgers in de samenleving. Maar hoe kan het mbo verder bijdragen aan het vermogen van jongeren om hun eigen rol in de samenleving en politiek te bepalen? Burgerschapsonderwijs speelt hierbij een sleutelrol. De onlangs door OCW ingestelde expertgroep burgerschap mbo gaat het ministerie hierover adviseren.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z13817&did=2022D28500
Trots op alle betrokken partijen van het prijswinnende project 'Taking Care of Caregivers'! Samen met Sawitri Saharso begeleidde @EvelienTonkens (UvH) het promotieonderzoek van Menal Ahmad, waarin de problemen van mantelzorgers met een #migratieachtergrond centraal stonden. ⤵️
De democratische #rechtsorde staat onder druk. Actie is dringend nodig, schrijven @EvelienTonkens en Jelle van Buuren van de adviescommissie Versterking Weerbaarheid van de Democratische Rechtsorde.
@LysiasAdvies @MinBZK @ministerieJenV @MinisterieSZW
In onze kennis over #burgerparticipatie focussen we veel op wie er mee doen en hoe dat geregeld is, maar minder op wat er met de resultaten gebeurt. In opdracht van @Charge_NL analyseerden we bestaande kennis over democratische vernieuwing in Europa. @UvH https://www.uvh.nl/actueel/nieuws/onderzoeksrapport-witte-vlekken-in-democratische-vernieuwing
Laten we de kosten van onze #zorg gaan zien voor wat ze echt zijn: een bijdrage aan welvaart en aan onze economie, met zinvol werk dat het milieu relatief weinig belast. Zorguitgaven zijn geen weggegooid geld. @trouw
