De veranderende rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg. Vrijwillig Dichtbij onder de loep.
De herziening van de verzorgingsstaat vraagt aan mensen meer zelfredzaamheid, inzet van het eigen netwerk en de zelforganisatie van burgers. Participatie, zelf doen/zelfzorg, de zelfregie van mensen en hun naasten en het sociale netwerk zijn de centrale beleidstermen. De Wmo 2015, de extramuralisering en het ‘langer thuis wonen van ouderen’ laten nu al een toename van de hulpvraag op lokaal niveau zien en dat leidt tot een groter appèl op de lokale vrijwilligersorganisaties in de zorg en welzijn. Niet alleen de uitvoering maar ook bestuurlijk gezien neemt de vraag en complexiteit toe. De Wmo 2015 stelt gemeenten en organisaties voor de uitdaging om meer met minder geld te doen. Dat vraagt om het verkennen, stimuleren, vormgeven en organiseren van de samenwerking tussen de formele en informele zorg op landelijk en lokaal niveau. Het gaat dus niet alleen om de transformatie van de formele zorg maar ook van de informele zorg.
Het programma Vrijwillig Dichtbij stelt zich ten doel om de dertien landelijke vrijwilligersorganisaties slagkracht te geven om lokaal in te spelen op de zich wijzigende en transformerende zorg- en welzijnsuitvoering. De decentralisaties hebben direct invloed op de uitvoering, het samenspel en de verschuiving van werkzaamheden van betaalde werkers en vrijwilligers in het sociale domein.
Om bij deze transities de ondersteuning van de informele zorg te waarborgen is er een investering nodig in:
- Deskundigheidsbevordering en begeleiding van vrijwilligers die te maken krijgen met complexe problematiek;
- de transformatie van landelijke organisaties naar organisaties die op lokaal niveau voldoende capaciteit en competenties hebben;
- in een efficiënte samenwerking tussen lokale vrijwilligersorganisaties in zorg en welzijn om de samenwerking tussen en informele zorg goed vorm te geven.
Kortom de landelijk werkende vrijwilligersorganisaties moeten door het Programma VD meer slagkracht om te hervormen en om hun rol op te pakken bij de decentralisaties.Een team van UvH onderzoekers (Anja Machielse, Ellen Grootegoed, Femmianne Bredewold, Thomas Kampen en Evelien Tonkens) verrichten in opdracht van de Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk (NOV) de komende jaren een monitorend onderzoek naar deze veranderde rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg en de betekenis van bovengenoemde interventies.