In opdracht van het Ministerie van VROM
In het ‘Actieplan Krachtwijken: Van Aandachtswijk naar Krachtwijk’ geldt het versterken van bewonersparticipatie als een speerpunt binnen de wijkaanpak.
Uitgangspunt is dat de wijkaanpak alleen succesvol is als ook bewoners betrokken worden. Om de potentie van bewoners beter te gebruiken moet er meer ruimte komen voor en vertrouwen in bewoners. Om dit te stimuleren zijn er extra budgetten voor bewonersinitiatieven beschikbaar gesteld. De 40 aandachtswijken en de G31 gemeenten hebben in totaal 20 miljoen euro ontvangen. Het rijk heeft de betreffende gemeenten daarbij geadviseerd deze budgetten in te zetten door middel van een zogenoemd ‘vouchersysteem’, een systeem van semi-directe allocatie van financiën aan wijkbewoners.
Het vouchersysteem is een vernieuwend instrument om bewonersinitiatieven te stimuleren, vanwege de grote mate van verantwoordelijkheid die het aan wijkbewoners zelf geeft. Het experiment ‘vouchers’ wordt vanaf februari 2009 gevolgd en geëvalueerd om zo de uitvoering en de effecten van het vouchersysteem zichtbaar te krijgen.
Een aantal beoogde effecten van het vouchersysteem wordt pas op langere termijn zichtbaar, zoals verhoging van de participatie- en organisatiegraad en het versterken van de sociale cohesie in een wijk. Daarom richt het evaluerende onderdeel van het experiment zich vooral op het in kaart brengen van de korte termijnresultaten, zoals het aantal en type ingediende initiatieven en de tevredenheid met het vouchersysteem.
De evaluatie bevat de volgende onderdelen:
- Inventarisatie van de diverse typen bewonersbudgetten in de G31.
- Evaluatie van het vouchersysteem. Een hoofdzakelijk kwalitatief onderzoek naar de besteding en werking van de bewonersbudgetten in de 13 gemeenten die met het vouchersysteem werken. Daarnaast een diepgaander onderzoek in 5 wijken in 5 gemeenten door het gebruik van -interviews met focusgroepen.
- Analyse van de verkregen info onder punten 1 en 2.
Het doel van de evaluatie is vaststellen in welke mate het vouchersysteem heeft geleid tot meer zeggenschap en verantwoordelijkheid van bewoners ten aanzien van hun leefomgeving. De resultaten moeten leiden tot aanbevelingen voor het verder verspreiden en ontwikkelen van het vouchersysteem.
Projectleiders: Prof. Dr. Evelien Tonkens; Prof. Dr. J.W. Duyvendak
Onderzoeker: Drs. G. Kroese (gerbenkroese@planet.nl)
Periode: februari 2009 tot oktober 2009
Bewonersparticipatie via vouchers: democratisch en activerend?, Tonkens, E. en G. Kroese, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Den Haag (2009)
