“Burgerschap drukt uit dat we allemaal gelijkwaardig en verschillend zijn. Dat we elkaar gelijk behandelen, en tegelijkertijd onderlinge verschillen in levensvisie en levensstijl respecteren.” Lees de reactie van Evelien Tonkens op de ophef bij reformatorische school de Driestar in Gouda op AD.nl
Dit is de uitgebreide versie van commentaar op het verschijnen van het rapport van de Onderwijsraad op RTLnieuws.nl
Waarom is het belangrijk om democratisch burgerschap op school (beter) te doceren?
Burgerschap is het fundament van onze samenleving. Burgerschap betekent dat we elkaar als gelijkwaardig erkennen en tegelijkertijd respecteren dat we verschillend zijn. En dat we over die verschillen geweldloos ruziemaken. Om burgerschap mogelijk te maken hebben we een democratische rechtsstaat nodig, en een verzorgingsstaat. De democratische rechtsstaat regelt dat we in vrijheid iedereen en alles kunnen bekritiseren, en de verzorgingsstaat regelt dat iedereen dankzij recht op bijvoorbeeld onderwijs, huisvesting en zorg, ook in staat is om dat te doen.
Burgerschap lijkt heel vanzelfsprekend maar is een enorme verworvenheid, waarvoor heel hard is gestreden en mensen zichzelf hebben opgeofferd. Steeds zijn mensen die nieuwe burgerrechten opeisten, eerst voor gek verklaard of zelfs gevangen gezet of vermoord. Of het nou ging om rechten van tot slaaf gemaakten vrouwenrechten, arbeidsrechten, homorechten of rechten van religieuze of etnische minderheden of. Burgerschap kan ons ook gemakkelijk afgenomen worden. Dat zie je nu in Afghanistan en dat zag je eerder in voormalig Joegoslavië en nog eerder bij ons tijdens de Tweede Wereldoorlog. Burgerschap kan gemakkelijk kapot. We moeten ons dus blijven inspannen om het te beschermen en te verbeteren.
Ja ook verbeteren want burgerschap is nooit af: Er zijn altijd weer nieuwe groepen die burgerrechten eisen of voor wie dit geeist wordt, nu bijvoorbeeld dieren en robots. En er zijn altijd weer nieuwe problemen die burgerschap vereisen, nu bijvoorbeeld klimaat, vaccinatie-eisen, of onze omgang met ons koloniaal verleden. Over zulke zaken vreedzaam ruzie maken is een hele kunst, en het is dus cruciaal dat we dat op school leren.
“Het zelfontplooiingsregime heet het boek dat socioloog, oud-Groen Links-politicus en (inmiddels) hoogleraar Evelien Tonkens in 1999 over Dennendal publiceerde. Ondertitel: De actualiteit van de jaren zestig. In dat boek, tevens proefschrift, beschrijft ze hoe Carel Muller in 1969 op 32-jarige leeftijd aantrad als ‘psychologisch directeur’ en in die positie bijna vrij spel kreeg. Dennendal was onderdeel van het psychiatrisch ziekenhuis Willem Arntsz Hoeve, maar de psychiaters daar bemoeiden zich nauwelijks met de zwakzinnigenzorg (tegenwoordig zorg voor verstandelijk gehandicapten). Die had (en heeft) traditioneel weinig aanzien vanwege het gebrek aan behandelmogelijkheden.”
Lees het artikel op NRC.nl en klik op de afbeelding voor een pdf van het boek.
“Praten over mantelzorg is belangrijk, maar we doen het nauwelijks.”
Of het ‘sociaal netwerk’ meer kan doen dan het al doet voor hulpbehoevenden, hangt niet af van van modieuze beleidstermen als eigen regie, eigen kracht of eigen verantwoordelijkheid, zo bleek uit ons onderzoek (NRC 12 september). Het heeft veel meer te maken met de omstandigheden waarin een hulpvrager verkeert. Lees het artikel op NRC.nl
Het boek De verhuizing van de verzorgingsstaat is het eerste grote en meerjarige kwalitatieve onderzoek naar de decentralisaties die in 2015 van kracht werden: van de jeugdzorg, de participatiewet en de langdurige zorg. Het boek bevat onder meer bijdragen van Femmianne Bredewold, Jan Willem Duyvendak, Thomas Kampen, Evelien Tonkens en Loes Verplanke.
Lees het nieuwsbericht in Nrc: ‘Decentralisatie zorg: ‘Streven naar zelfredzaamheid hulpbehoevenden is schadelijk’
Lees een interview met onderzoeker Evelien Tonkens in nrc: ‘Wie hulp nodig heeft, heeft weinig aan een netwerk’
Bekijk het NOS Journaal 13 september, 20 uur.
Beluister een interview met onderzoeker Femmianne Bredewold op NOS Radio 1 journaal: geluidsfragment van 13 september, tussen 7.00 en 8.00 uur.
Preview Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken door Jan Willem Duyvendak en Evelien Tonkens: https://www.socialevraagstukken.nl/decentralisaties-bedreigen-democratie-professionaliteit-en-solidariteit/
‘Keukentafel helpt niet iedereen’, Nederlands Dagblad, interview met Femmianne Bredewold, 14 september
