Burgerschap het fundament van de samenleving. Commentaar op rapport Onderwijsraad op RTLnieuws.nl

Dit is de uitgebreide versie van commentaar op het verschijnen van het rapport van de Onderwijsraad op RTLnieuws.nl

Waarom is het belangrijk om democratisch burgerschap op school (beter) te doceren?

Burgerschap is het fundament van onze samenleving. Burgerschap betekent dat we elkaar als gelijkwaardig erkennen en tegelijkertijd respecteren dat we verschillend zijn. En dat we over die verschillen geweldloos ruziemaken.  Om burgerschap mogelijk te maken hebben we een democratische rechtsstaat nodig, en een verzorgingsstaat. De democratische rechtsstaat regelt dat we in vrijheid iedereen en alles kunnen bekritiseren, en de verzorgingsstaat regelt dat iedereen dankzij recht op bijvoorbeeld onderwijs, huisvesting en zorg, ook in staat is om dat te doen.  

Burgerschap lijkt heel vanzelfsprekend maar is een enorme verworvenheid, waarvoor heel hard is gestreden en mensen zichzelf hebben opgeofferd. Steeds zijn mensen die nieuwe burgerrechten opeisten, eerst voor gek verklaard of zelfs gevangen gezet of vermoord. Of het nou ging om rechten van tot slaaf gemaakten vrouwenrechten, arbeidsrechten, homorechten of rechten van religieuze of etnische minderheden of.  Burgerschap kan ons ook gemakkelijk afgenomen worden. Dat zie je nu in Afghanistan en dat zag je eerder in voormalig Joegoslavië en nog eerder bij ons tijdens de Tweede Wereldoorlog. Burgerschap kan gemakkelijk kapot. We moeten ons dus blijven inspannen om het te beschermen en te verbeteren.

Ja ook verbeteren want burgerschap is nooit af:  Er zijn altijd weer nieuwe groepen die burgerrechten eisen of voor wie dit geeist wordt, nu bijvoorbeeld dieren en robots. En er zijn altijd weer nieuwe problemen die burgerschap vereisen, nu bijvoorbeeld klimaat, vaccinatie-eisen, of onze omgang met ons koloniaal verleden. Over zulke zaken vreedzaam ruzie maken is een hele kunst, en het is dus cruciaal dat we dat op school leren.

 

En nou mag ik even! Burgerschap: wat is het en wat kun je ermee?

De rechtsstaat en de democratie maken het mogelijk dat mensen vreedzaam en in vrijheid van mening kunnen verschillen. Daarbij is het van belang dat je je in een ander kunt verplaatsen en weet om te gaan met democratisch gezag.

Maar hoe ga je om met mensen die volkomen anders denken dan jij? Is het voor de samenleving voldoende wanneer we elkaar niet in de haren vliegen, of is er meer nodig? En wat betekent het om in een democratisch land te leven? Wat betekent stemrecht als je het met geen enkele partij echt eens bent? En als groepen die lang moesten zwijgen, zoals mensen van kleur, transgenders of slachtoffers van seksueel misbruik, nu het woord nemen, moeten anderen dan zwijgen? Aan de hand van dagelijkse onderwerpen en discussies uit de actualiteit behandelt dit boek de cruciale onderdelen van modern burgerschap.

Verschenen bij Boom Filosofie.

Streng maar onrechtvaardig. De bijstand gewogen.

In dit boek vragen bijstandsonderzoekers zich af of hoe rechtvaardig de bijstand ruim vijftig jaar later is. Worden mensen in de bijstand rechtvaardig behandeld? Ervaren bijstandsgerechtigden de bijstand nog steeds als een recht? Hoe beleven zij de tegenprestatie en de ‘activering’? En hoe kijken uitvoerende klantmanagers hier tegenaan?

Streng maar onrechtvaardig is een fascinerende zoektocht naar de fundamenten van een rechtvaardige bijstand én een inspirerend boek van een groep vooraanstaande wetenschappers.

Streng maar onrechtvaardig verschijnt als jaarboek bij het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken op 18 december tijdens het online Movisie Kerstdebat 2020.

Informatie en aanmelden

De tyrannie van verdienste. Meritocratie als aanslag op zelfrespect.

Michael Sandel schreef onlangs een spraakmakend en indringend boek over de schaduwzijden van de meritocratie. De centrale gedachte ervan, dat meritocratie een aanslag is op het zelfrespect van laag opgeleiden en dat zij zich daardoor door onze samenleving in de steek gelaten en vernederd worden,  is ook al te lezen in vele artikelen en een boek van Evelien Tonkens en Tsjalling Swierstra sinds 2005 in een boek en artikelen. Zie https://www.evelientonkens.nl/debestedebaas/

    De beste de baas?

    “Wie een topdiploma heeft werkt zich bijna dood, de rest scharrelt doelloos rond”. Ons boek uit 2008 is vermeld in NRC in een recensie van drie boeken over meritocratie. Klik op de afbeelding voor een gratis pdf.

    Zorg als Ambacht. Afstemmen op afhankelijkheid van mensen met een beperking

    Wat?
    Boekpresentatie Zorgen als Ambacht
    Wanneer? 
    22 januari 2019 om 15:00
    Waar? 
    ​Outsider Art Galerie, Neerlandiaplein 1, Amsterdam (naast de Hermitage)
    ​

    Het afgelopen jaar werkten Simon van der Weele, Femmianne Bredewold, Ellen Grootegoed, Evelien Tonkens en Margo Trappenburg aan de afronding van het onderzoeksproject ‘ervaren cliëntafhankelijkheid’, over de ervaringen van afhankelijkheid van mensen met een beperking. Als kers op de taart heeft het project uitgemond een boek. Zorgen als Ambacht: Afstemmen op Afhankelijkheid van Mensen met een Beperking verschijnt in januari 2019 bij Uitgeverij de Graaff in Utrecht. ​Het boek bevat – naast nog meer verhalen uit de praktijk en meer maatschappelijke context – ook de prachtige foto’s die Aad van Vliet tijdens het onderzoek heeft gemaakt van mensen met een beperking en de zorg die zij krijgen. 

    Op 22 januari 2019 om 15:00 vindt de feestelijke boekpresentatie plaats bij de Outsider Art Galerie van Cordaan, bij de Hermitage in Amsterdam. Tijdens de presentatie laten we verschillende deelnemers aan het project aan het woord. Zij zullen vertellen over hun ervaringen en over wat het onderzoek voor hun praktijk kan betekenen. We sluiten af met een borrel.

    Wees welkom te komen luisteren en met ons te proosten op het nieuwe boek